Kalendarium obławy lipiec 1945

22 V 1945

Dowódca 3 Frontu Białoruskiego gen. por. Iwan Bagramian w szyfrogramie nr 11907/sz rozkazuje, by 2 Gwardyjski Tacyński Korpus Pancerny Orderu Czerwonego Sztandaru i Orderu Suworowa II klasy, rozlokowany w Prusach Wschodnich, na północny wschód od Preußisch Eylau (Iławy Pruskiej, obecnie Bagrationovsk) jako odwód dowódcy frontu, przegrupował się do rana 26 maja w nowy rejon koncentracji: Sejny, Suwałki, Raczki, Augustów.
Na dzień 15 maja 1945 r. korpus w trzech brygadach pancernych, strzeleckiej brygadzie zmotoryzowanej, sześciu pułkach artylerii i mniejszych pododdziałach liczy 8581 ludzi i jest uzbrojony między innymi w 140 karabinów maszynowych, 13 czołgów T-34, dwa działa samobieżne, 52 moździerze, 50 armat o mniejszym kalibrze.

23 V 1945

Sztab 3 Frontu Białoruskiego zarządza, by tenże korpus objął ochronę tras przegonu bydła i koni z Prus Wschodnich do Związku Sowieckiego, od Filipowa (wyłącznie) przez Motule, Piecki, Suwałki po Kalwarię (obecnie na terenie Litwy), od Raczek (wyłącznie) przez Suwałki, Krasnopol po Berżniki oraz przez Augustów, Lipsk po Grodno.
Dowódca 2 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego gen. por. Aleksiej Burdennyj wydaje rozkaz nr 018, by podległe mu siły przeszły dwiema kolumnami w wyznaczony przez gen. Bagramiana rejon.

23–24 V 1945

Korpus wyrusza i kieruje się kolumną prawą spod Iławy Pruskiej przez Bartoszyce, Kętrzyn, Giżycko, Wydminy, Olecko, Raczki do Augustowa, Suwałk i Sejn, a kolumną lewą z rejonu Domnau (obecnie Domnovo) przez Allenburg (obecnie Družba), Gerdauen (obecnie Železnodorožnyj), Węgorzewo, Banie Mazurskie, Grabowo, Kowale Oleckie, Filipów do Suwałk.

24 V 1945

Do Augustowa przybywa 4 Gwardyjska Smoleńska Strzelecka Brygada Zmotoryzowana, licząca 1950 ludzi, w tym 276 oficerów i 595 podoficerów, uzbrojona między innymi w 13 dział i 19 moździerzy, która na miejsce zakwaterowania obiera koszary położone na północ od miasta (obecnie Osiedle gen. Bema), nieopodal stacji kolejowej i jez. Białego. Pozostałe jednostki 2 Gwardyjskiego Tacyńskiego Korpusu Pancernego do godz. 7.00 (6.00 czasu polskiego*) 26 maja przybywają:

* Podawane godziny są zgodne z godzinami czasu moskiewskiego, zapisanymi w źródłach, co oznacza godzinę różnicy w porównaniu z czasem letnim obowiązującym w 1945 r. w Polsce.

26–30 V 1945

Jednostki 2 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego wydzielają na podstawie rozkazów dowódcy korpusu pododdziały do ochrony tras przegonu bydła i koni z Prus Wschodnich dalej na wschód.
4 Gwardyjska Brygada Pancerna wydziela z batalionu zmotoryzowanego 51 żołnierzy, wśród nich czterech oficerów, którzy wraz z 25 żołnierzami 28. Gwardyjskiego Dywizjonu Moździerzy 28 maja obejmują ochronę trasy wiodącej od Filipowa po Kalwarię. Ich dowództwo mieści się przy południowo-wschodnim brzegu jez. Okmin, czyli w Osowej lub najbliższej okolicy. Od 6 do 15 czerwca trasą tą przechodzi 78 stad bydła i 12 stad koni.
4 Gwardyjska Strzelecka Brygada Zmotoryzowana wysyła 30 maja pododdział do obsady posterunków ochraniających przegon bydła i koni z Prus przez Augustów i Lipsk do Grodna (np. tylko 13 czerwca przechodzi tą trasą 12 stad bydła).
Jednostki korpusu wysyłają swych przedstawicieli, prawdopodobnie około 100 żołnierzy i oficerów (np. 25 z 4 Gwardyjskiej Brygady Zmotoryzowanej i 22 z 4 Gwardyjskiej Brygady Pancernej), na defiladę zwycięstwa, która ma odbyć się Moskwie*.

^{*Defilada zwycięstwa odbyła się 24 czerwca 1945 r.}

2 VI 1945

Jednostki 4 Gwardyjskiej Strzeleckiej Brygady Zmotoryzowanej zatrzymujeą26 Polaków. Po weryfikacji przez Oddział Kontrwywiadu „Smiersz” (OKR „Smiersz”) wszyscy zostają zwolnieni.

4 VI 1945

Żołnierze jednej z placówek (nr 2) tejże brygady, ochraniający trasę przegonu bydła, trafiają na napisane na drodze dwa antysowieckie hasła.

5 VI 1945

Urządzone sowieckie zasadzki wykrywają o godz. 7.00 czasu moskiewskiego (o godz. 5.00 czasu polskiego) czterech uzbrojonych osobników, podążających w kierunku placówki nr 2. Przy próbie zatrzymania jeden z nich, uzbrojony w karabin maszynowy z 200 nabojami, ginie, pozostali uciekają. W celu ustalenia tożsamości zabity zostaje okazany przedstawicielom miejscowych władz, którzy rozpoznają w nim Bronisława Zujko z „bandy O[bywatelskiej] A[rmii] K[rajowej]” Zygmunta Bujnowskiego.

8 VI 1945

Dochodzi do napadu na posterunek 4. brygady w Skieblewie, położony 14 km na wschód od placówki nr 1. Wysłana kompania alarmowa 4 Gwardyjskiej Strzeleckiej Brygady Zmotoryzowanej potwierdza tylko fakt napaści.

11 VI 1945

Trzy zbiorcze oddziały z 29 Korpusu Strzeleckiego 48 Armii kończą 10 lipca „przeczesywanie” lasów w rejonie na północny zachód od Nowogrodu, na północ i północny zachód od Ostrołęki, na wschód i południowy zachód od Myszyńca i zatrzymują łącznie 157 podejrzanych osób (meldunki z 9 czerwca mówią o 137 zatrzymanych), które przekazują organom kontrwywiadu wojskowego „Smiersz”.
Z kolei z meldunku dowódcy 102 Dywizji Strzeleckiej z 12 lipca wynika, że trzy oddziały z jej 30 i 40 pułku w dniach od 7 czerwca zatrzymują z różnych powodów 159 osób, w tym podejrzanych i członków „band AK”. Tylko podczas obławy w Kolnie, przeprowadzonej 12 czerwca, zatrzymano 42 osoby, m. in. te, które nie były mieszkańcami miasta.

22 VI 1945

Na rozkaz dowódcy 2. Gwardyjskiego Tacyńskiego Korpusu Pancernego nr 021/op z 22 czerwca 1945 r. ochrona tych tras zostaje zdjęta, co jest motywowane przerwaniem przegonu, choć 21 czerwca przybywa oddział 169 Dywizji Strzeleckiej (10 kompanii strzeleckich wspartych pododdziałami wydzielonymi z pułków artylerii i moździerzy) z zadaniem ochrony trasy prowadzącej od Grodna przez Augustów, Turowo (pow. piski, niem. Turowen) i dalej w kierunku północno-zachodnim.

26 VI 1945

W zasadzce we wsi Radziuszki (6 km na zachód od Sejn) „polska banda z Armii Krajowej” uprowadza do Puszczy Augustowskiej kapitana i żołnierza 25 Gwardyjskiej Brygady Pancernej, stacjonującej w Sejnach*.

^{*Na ciała kpt. Martirosjana i motocyklisty Kuźmina czerwonoarmiści natrafiają 13 lipca w lesie na południowy wschód od wsi Frącki. Aresztowani Polacy zeznają, że obaj zostali uprowadzeni i zabici przez partyzantów oddziału Józefa Sulżyńskiego „Brzozy”.}

27 VI 1945

W rezultacie obławy („przeczesywania”) w rejonie Gib (8 km na południe od Sejn) wydzielone oddziały sowieckie, zapewne z 25 brygady, zatrzymują „29 Polaków – bandytów”**.
„Do Białogór obława nadciągnęła około dwóch tygodni wcześniej niż do innych miejscowości. […] W Białowierśniach obława zaczęła się wcześniej, już w czerwcu zabrano z pola zarówno Dominika, jak i Szymona [Święcickich]. Oderwali ich od motykowania. […] W Białowierśniach, wsi wyjątkowo poszkodowanej, odbyły się dwie fazy obławy. Pierwsza po zabiciu radzieckiego oficera w czerwcu. Otoczono i zamknięto całą wioskę. Nie wolno było opuszczać domów. Gdyby ktoś nie chciał zastosować się do zakazu, przypominał o nim skierowany w stronę wsi rkm. Zaroiło się od sowieckich żołnierzy. […] W okolicach Białowierśni już w czerwcu zaczęły się pierwsze aresztowania. Ludzie uważali, że to reakcja za zabicie przez partyzantów sowieckiego kapitana. […] W niedzielę 24 czerwca wszyscy byli na odpuście [w kościele we wsi Karolin – dop. aut.], a w 3 dni później najechało do wsi [Daniłowce] pełno ruskiego wojska. […] Bronisław [Laskowski] został w 1944 r. sołtysem, ale nie uchroniło go to przed obławą, która w Daniłowcach i okolicy zaczęła się pod koniec czerwca. Ludzie mówią – »pierwsza obława«, bo ta właściwa była w lipcu”¹.

^{¹ A. Maciejowska, Przerwane życiorysy: obława augustowska lipiec – 1945 r., Białystok 2010, s. 158, 181, 202–203, 221, 230–231, 265, 312, 377, 446.
** Być może początkowo, może nawet do czasu znalezienia zwłok, aresztowani, przetrzymywani w więzieniu w Suwałkach, byli traktowani jako zakładnicy. Potem podzielili, może wszyscy, a może ich część, los pozostałych ofiar, ale już obławy augustowskiej.}

27–30 VI 1945

Na podstawie rozkazu dowódcy 2. Gwardyjskiego Tacyńskiego Korpusu Pancernego nr 0120 z 27 czerwca 1945 r. jednostki mu podległe od nocy z 27 na 28 czerwca wzmacniają ochronę koszar, w których kwaterują.
Np. w Augustowie 4. Gwardyjska Strzelecka Brygada Zmotoryzowana wystawia na każdą noc trzy polowe posterunki (liczące po 10 szeregowych i podoficerów), nr 1 w odległości 150 m na zachód od koszar, nr 2 oddalony o 200 m na południe od koszar, nr 3 w odległości 150 m na wschód od koszar. Posterunki te nie odnotowują żadnych nadzwyczajnych zdarzeń.
Z kolei w Suwałkach 4. Gwardyjska Brygada Pancerna wystawia od 27 czerwca trzy polowe posterunki po 12 ludzi każdy, z oficerem na czele, od godz. 21.30 każdego dnia do godz. 6.00 następnego dnia i wydziela oficera dyżurnego z motocyklem do ich kontroli.

30 VI 1945

Na podstawie rozkazu dowódcy 2. Gwardyjskiego Tacyńskiego Korpusu Pancernego nr 013 z 29 czerwca 1945 r. 4. Gwardyjska Brygada Pancerna w suwalskich koszarach formuje pod dowództwem mjr. Czołowskiego batalion zbiorczy, który przechodzi szkolenie z taktyki (ugrupowanie plutonu, kompanii, batalionu w natarciu na szerokim froncie w lesie, dowodzenie pododdziałem w składzie dwóch kompanii strzeleckich i plutonu czołgów, prowadzenie przez pluton zwiadu rozpoznania miejscowości, kompleksów leśnych i zagajników).
Również na podstawie rozkazu nr 013 z 29 czerwca 4. Gwardyjska Strzelecka Brygada Zmotoryzowana w Augustowie formuje dwa zbiorcze bataliony, dwie baterie dział kalibru 76 mm po cztery działa w każdej, dwie baterie moździerzy kalibru 82 mm ze środkami rozpoznania i łączności.

2–3 VII 1945

Oba zbiorcze bataliony brygady zmotoryzowanej przechodzą szkolenie z taktyki (ugrupowanie bojowe kompanii i batalionu w natarciu na szerokim froncie w lesie, dowodzenie kompanią i batalionem w lesie, walka kompanii z niewielkimi grupami nieprzyjaciela w lesie). Zajęciami kierują dowódca brygady płk Antipin i jego zastępca płk Aksienow.

Od maja 1945 r. 50. Armia 3. Frontu Białoruskiego, stacjonuje:

• 124 Korpus Strzelecki pod dowództwem gen. por. Iwana Iwanowa w południowej części Königsbergu (Królewca, ob. Kaliningrad);
• 69 Korpus Strzelecki dowodzony przez gen. mjr. Nikołaja Multana w północnej części tego miasta;
• 81 Korpus Strzelecki pod komendą gen. por. Fiodora Zacharowa w odległości około 10 km na wschód od centrum Królewca.

Na przełomie czerwca i lipca 29 Korpus Strzelecki 48 Armii, również wchodzącej w skład 3 Frontu Białoruskiego, dowodzony przez gen. por. J. Fokanowa, stacjonuje:

• 217 Dywizja Strzelecka w Ortelsburgu (obecnie Szczytno);
• 73 Dywizja Strzelecka w Ostrołęce;
• 102 Dywizja Strzelecka z poszczególnymi pułkami w Grajewie, Łomży i Czerwonym Borze.

Na dzień 1 lipca 1945 r. w 50 Armii:

• 69 Korpus Strzelecki  w składzie: 110 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 1287, 1289, 1291 i 971 Pułk Artylerii), 153 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 557, 563, 566 i 1035 Pułk Artylerii), 324 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 1091, 1093, 1095 i 887 Pułk Artylerii) liczy 11 663 ludzi i jest uzbrojony m. in. w 500 karabinów maszynowych, 144 moździerze kalibru 120 i 80 mm, 35 haubic kal. 122 mm, 120 armat kal. 76 i 45 mm;
• 81 Korpus Strzelecki w składzie: 2 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 13, 200, 261 i 164 Pułk Artylerii), 307 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 1019, 1021, 1023 i 164 Pułk Artylerii), 343 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 356, 370, 378 i 1020 Pułk Artylerii) liczy 11 625 żołnierzy i jest uzbrojony w 593 karabiny maszynowe, 133 moździerze, 35 haubic, 126 armat;
• 124 Korpus Strzelecki w składzie: 51 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 23, 287, 348 i 300 Pułk Artylerii), 208 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 760, 578, 435 i 662 Pułk Artylerii), 216 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 589, 647, 665 i 656 Pułk Artylerii) liczy 11 568 ludzi i jest uzbrojony w 487 karabinów maszynowych, 129 moździerzy, 32 haubice, 155 armat.

Również na dzień 1 lipca 1945 r.: 
73 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 392, 413, 471 i 11 Pułk Artylerii) i 102 Dywizja Strzelecka (pułki strzeleckie: 16, 30, 40 i 356 Pułk Artylerii) 29 Korpusu Strzeleckiego 48 Armii liczą łącznie 11 282 żołnierzy i są uzbrojone w 408 karabinów maszynowych, 130 moździerzy, 19 haubic, 121 armat.
Razem dowództwo sowieckie w jedenastu dywizjach strzeleckich (w 33 pułkach strzeleckich i 11 pułkach artylerii) z czterech korpusów ma do dyspozycji 46 138 żołnierzy oraz około 8500 żołnierzy w 2. Gwardyjskim Korpusie Pancernym, czyli łącznie około 55 tysięcy żołnierzy uzbrojonych w tysiące karabinów maszynowych, setki dział i moździerzy oraz kilkanaście czołgów*.

^{*Nie wszyscy żołnierze tych związków wzięli udział w obławie, ale i tak użyte do jej przeprowadzenia siły były ogromne. Warto nadmienić, że niskie stany osobowe dywizji, pułków i pododdziałów zwłaszcza 50 Armii i 2 Korpusu Pancernego, który w sierpniu 1945 r. uległ reorganizacji i przemianowaniu na 2 Gwardyjską Tacyńską Dywizję Pancerną (czyli na mniejszy związek taktyczny), były następstwem dużych strat poniesionych w walkach w Prusach Wschodnich, a także braku uzupełnień po zakończeniu wojny oraz rozpoczętej demobilizacji starszych roczników żołnierzy. Generalnie w czasie wojny, a także po jej zakończeniu stany osobowe dywizji i pułków Armii Czerwonej były przeważnie niższe, a nawet dużo niższe od etatowych (etat dywizji w 1945 r. to 11 780 ludzi, etat pułku to 2398 żołnierzy).}

Dowódca 50 Armii gen. F. Ozierow wydaje o godzinie 21.45 rozkazy nr 006-008/op, by podległe korpusy, 124, 69, 81, o godz. 10.00 dnia 2 lipca 1945 r. podjęły marsz do nowego rejonu koncentracji: Gołdap (wyłącznie), Wydminy, Klusy, Raczki, Przerośl. W szczególności rozkazuje, by:

• 69 Korpus Strzelecki wyruszył z Królewca, posuwał się przez Löwenhagen (obecnie Komsomolsk), Wehlau (Welawa, obecnie Znamensk), Muldszen (obecnie Perevalovo), Nordenburg (obecnie Krylovo), Węgorzewo, Olecko i do godz. 20.00 dnia 9 lipca skoncentrował się w rejonie miejscowości: Wieliczki, Raczki, Bakałarzewo i Olecko, ze sztabem korpusu w Olecku;
• 81 Korpus Strzelecki posuwał się od Praddau (obecnie Solnečnoe) pod Królewcem przez Tapiau (obecnie Gvardejsk), Insterburg (Wystruć, obecnie Čzerniahovsk), Darkehmen (Darkiejmy, obecnie Oziorsk), Gołdap, Filipów i do godz. 20.00 dnia 8 lipca osiągnął rejon Jörkischken (Jurkiszki koło Gołdapi), Hegelingen (Pogorzel, wieś na trasie Gołdap–Kowale Oleckie), Filipów, Przerośl, a sztab korpusu zatrzymał się w Olecku;
• 124 Korpus Strzelecki wyruszył z Królewca, maszerował przez Preußisch Eylau (Iławę Pruską, obecnie Bagrationovsk), Bartoszyce, Giżycko, Wydminy i do godz. 20.00 dnia 8 lipca skoncentrował się w rejonie miejscowości: Wydminy, Klusy, Gorłówko, ze sztabem w Wydminach.

Gen. F. Ozierow kategorycznie zabrania używania łączności radiowej na przekaz i rozkazuje jeszcze:

• sztab armii 7 lipca ma stanąć w Gołdapi;
• pozostawić na miejscu sprzęt ciężki o trakcji ciągnikowej;
• posuwać się pod osłoną, z bojowym ubezpieczeniem i inżynieryjnym zabezpieczeniem;
• w czasie marszu i w rejonach koncentracji zatrzymywać wszystkich podejrzanych i przekazywać ich niezwłocznie organom „Smierszu”;
• zwrócić szczególną uwagę na dyscyplinę w kontaktach z niemiecką, a zwłaszcza z polską ludnością oraz nie dopuszczać do jakichkolwiek ekscesów.

2 VII 1945

Wykonując rozkaz dowódcy 3 Frontu Białoruskiego jednostki 50 Armii, które stacjonują w Królewcu, przekazują ochronę obiektów jednostkom 11 Armii Gwardyjskiej i przygotowują się do podjęcia marszu do wyznaczonego, nowego rejonu koncentracji.
Na podstawie rozkazu dowódcy 50 Armii dowódcy korpusów wydają rozkazy podległym dywizjom. Na przykład dowódca 69 Korpusu Strzeleckiego w swoim rozkazie nr 005 z 2 lipca 1945 r. m.in. nakazuje, by artyleria z trakcją motorową i transport samochodowy dywizji tworzyły inne kolumny, tyły, by posuwały się bezpośrednio za kolumnami dywizji i pułków, by dowódcy wszystkich szczebli od dowódców dywizji i pułków po dowódców pododdziałów byli na czele swych jednostek, by izolować rejony postojów na odpoczynek i nocleg od miejscowej ludności cywilnej.
Przegrupowanie rozpoczynają i docierają: 153 Dywizja Strzelecka z 69. korpusu do miejscowości Steinbeck (obecnie Rybnoe), 2 Dywizja Strzelecka z 81 korpusu do Tapiau (obecnie Gvardejsk), 208 Dywizja Strzelecka ze 124. korpusu do Posmahlen (obecnie Puškino).

3–4 VII 1945

Korpusy 50 Armii posuwają się w kierunku południowo-wschodnim drogami na terenie obecnego Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, ale już 4 lipca dywizje 124 korpusu zbliżają się w okolice Kętrzyna i Bartoszyc.

5 VII 1945

Do końca dnia:

• dywizje 81 Korpusu Strzeleckiego docierają pod Darkhemen (obecnie Oziorsk), sztab stacjonuje w Gudwallen (obecnie Lvovskoe),
• 153 dywizja 69 korpusu zatrzymuje się na północnych peryferiach Węgorzewa, pozostałe dywizje (324 i 110) dochodzą na czwarty i dziesiąty km pod Nordenburg (obecnei. Krylowo), a sztab korpusu dociera aż do Olecka,
• dywizje 124 korpusu dochodzą: 208 do Boyen i Bogacka pod Giżyckiem, 216 do Garbna i 51 do Kraskowa (miejscowości na północny zachód od Kętrzyna), a sztab korpusu zatrzymuje się w Wydminach.

Z Augustowa do nowego rejonu dyslokacji wyrusza transport 4 Gwardyjskiej Strzeleckiej Brygady Zmotoryzowanej (38 koni, 16 wozów, 21 żołnierzy). Z rozkazu dowódcy 2 Gwardyjskiego Tacyńskiego Korpusu Pancernego w celu wzmocnienia jej zbiorczych batalionów przydzielono im 6 transporterów opancerzonych. Na wypadek wyjścia tych batalionów z koszar tworzy się kompanię, która otrzymuje zadanie ochrony i obrony koszar.

6 VII 1945

Do końca dnia:

• 81 Korpus Strzelecki maszerujący spod Oziorska osiąga Obszarniki, Mażucie, jego 2 dywizja Bałupiany i wschodnie peryferie Gołdapi, a sztab korpusu dociera do Kowali Oleckich;
• 69 korpus przechodzi przez Węgorzewo, jego 153 dywizja, kierując się na południowy wschód, osiąga rejon między miejscowościami Rogojny i Wronki (Wesolowen, Oblowen, Grünheide – obecnie Jelonek), 324 dywizja osiąga Ogonki i Okowiznę, 110 dywizja zatrzymuje się 4 km na południowy wschód od Węgorzewa (m. Erlau i Grüneberg), a sztab korpusu pozostaje w Olecku, na południowo-wschodnich peryferiach miasta;
• dywizje 124 korpusu: 208., kierując się na Ełk, osiąga Liski, Berkowo i Zelki, 216 przechodzi Giżycko i zatrzymuje się na wschodnich peryferiach miasta i w Sulimach, 51 osiąga północno-zachodnie peryferie Giżycka, zaś sztab korpusu pozostaje w Wydminach.

Nocą z 6 na 7 lipca dowódca 50 Armii w szyfrogramie skierowanym do dowódców korpusów nakazuje, by w celu utrzymania marszu w tajemnicy:

• drogi prowadzące na północny wschód, wschód i południowy wschód obstawić placówkami i punktami kontroli przepustek, zobowiązanymi do ostrożnego sprawdzania wszystkich przejeżdżających i przechodzących, do zatrzymywania podejrzanych osób i niezwłocznego przekazywania ich organom „Smierszu”;
• zastosować właściwe środki, żeby z jednostek przez okres stacjonowania w nowych miejscach dyslokacji nikt nie przenikał za linię Wiżajny – Raczki – Ełk – Drygały.

7 VII 1945

Dwie dywizje, 73 i 102, 129 Korpusu Strzeleckiego 48 Armii, kontynuują marsz podjęty wieczorem 6 lipca i rano 7 lipca w nowy rejon koncentracji: Goniądz, Osowiec, Grajewo, Szczuczyn.

W Augustowie 4 Gwardyjską Strzelecką Brygadę Zmotoryzowaną odwiedza dowódca 2 Gwardyjskiego Tacyńskiego Korpusu Pancernego, bohater Związku Sowieckiego, gen. por. wojsk pancernych gwardii A. Burdennyj. O g. 12 dowódca brygady ogłasza podległym jednostkom alarm na sygnał „555 – Burza (Wariant nr 1)”. Ćwiczenia kończą się o g. 14 Drużyna piłkarska tej brygady wyjeżdża z Augustowa do Suwałk na mecz z drużyną 26. Gwardyjskiej Brygady Pancernej, który wygrywa wynikiem 6:0.

Do końca dnia 50 Armia wcześniej niż przewidywały rozkazy z 1 lipca koncentruje swe siły nieopodal granicy prusko-polskiej, nawet wkracza niektórymi jednostkami na Suwalszczyznę, jej sztab stacjonuje w Olecku, a:

• po sto siedemdziesięciokilometrowym marszu 2 Dywizja Strzelecka z 81 korpusu osiąga Przerośl, Rakówek, Aksamitowiznę, 343 Czarnowo Wielkie, Meszno, Pluszkiejmy, Jurkiszki, Galwiecie, a 307 Budki, Wrotkowo, Kamionki, Wilkasy, Dzięgiele, Lakiele i Pogorzel;
• 153 dywizja 69 korpusu zatrzymuje się w okolicach Lipówki, Wasilówki, Wojnas i Cimoch, a sztab dywizji w Cimochach, 110 osiąga las na południe od miejscowości Chełchy nad jez. Chełchy, Zalesie, Jelonek, a 324 Wronki, las na zachód od wsi Wronki, Emmashof i Dunajek;
• dywizje 124 korpusu posuwają się w kierunku Ełku: 208 dociera do m. Grabnik, Zelki, Skomack Wielki, Płowce, Stare Krzywe, Pańska Wola, 216 w okolice m. Kałtki, Olszewo, Szczecinowo, Liski, a 51 w rejon miejscowości Wydminy, Ranty, Cybulki i Wężówka; od 2 do 7 lipca pokonują odległość wynoszącą około 170 km, czyli niemal 30 km dziennie.

8 VII 1945

Jednostki 50 Armii zakończyły koncentrację w wyznaczonych rejonach i tam pozostają. Tylko dwie dywizje 69 Korpusu Strzeleckiego posuwają się dalej i docierają wieczorem: 110 do Markowskich i Wieliczek, a 324. do Krupina i Szczecinek.

Do wieczora 102 Dywizja Strzelecka 29 Korpusu Strzeleckiego osiąga Goniądz, Białogrądy i Osowiec, a 73 Dywizja Strzelecka tego korpusu podchodzi do Szczuczyna.

Dowódca 50 Armii gen. Ozierow o godz. 14.40 wydaje rozkaz nr 009/op, by 2 Gwardyjski Tacyński Korpus Pancerny:

1. od 11 do 13 lipca przeprowadził operację „przeczesywania” terenów leśnych na obszarze obecnej Litwy i Białorusi, konkretnie na terenach ograniczonych od północnego zachodu linią biegnącą od Zielonki (m. na płd. od Kalwarii, Litwa) przez Suworowo (m. na płd. od Berżnik) po jez. Kunis (położone między wsiami Kukle i Wigrańce), a od południowego wschodu linią od Druskiennik (obecnie Litwa), dalej biegnącą Niemnem po Warwiszki (obecnie Litwa), rzeką Czarną Hańczą, przez Niemnowo po Sonicze (obie miejscowości obecnie Białoruś);
2. dnia 10 lipca zajął pozycje wyjściowe na rubieży: Zielonka (wyłącznie), Wiejsieje, Bałtroszuny, Druskienniki (wyłącznie; wszystkie miejscowości obecnie na terenie Litwy) i rano 11 lipca rozpoczął wykonywanie zadania;
3. operację zakończył do końca dnia 13 lipca i zajął pozycje obronne na linii biegnącej od jez. Kunis, północno-wschodnim odcinkiem rzeki Marychy przez Wólkę Rządową (obecnie m. Lesnaya na Białorusi) po Sonicze (obecnie Białoruś);
4. w czasie operacji swoje jednostki podzielił na dwa rzuty (eszelony): pierwszy mający zadanie „przeczesywania”, drugi, złożony z odwodów korpusu i brygad przeznaczony do przeszukiwania miejscowości, oddzielnych folwarków i chat, ziemianek, innych budynków i budowli;
5. zorganizował „przeczesywanie” tak, aby w pierwszym rzucie (w pierwszej linii) jeden żołnierz przypadał na 6–8 m, głębokość „przeczesywania” wynosiła 6–8 km na dzień, a działania prowadzone były w biały dzień.

Gen. Ozierow rozkazał m.in., aby:

• żołnierze byli wyposażeni w lekką broń: karabiny, karabinki, pistolety maszynowe, lekkie karabiny maszynowe, granaty ręczne, rusznice przeciwpancerne, granaty i butelki zapalające,
• działa, moździerze, ciężkie karabiny maszynowe posuwały się za pododdziałami drugiego rzutu w gotowości bojowej,
• pododdziały odwodowe na rozkaz dowódcy korpusu rozmieszczane były garnizonami w już sprawdzonych miejscowościach,
• zatrzymywać wszystkie osoby wykryte w lasach, wszystkich uzbrojonych mężczyzn i pozostałe osoby podejrzane o „bandytyzm” lub udzielanie pomocy „bandytom” i wszystkie niezwłocznie kierować za pośrednictwem dowództwa korpusu do organów kontrwywiadu (OKR) „Smiersz” armii pod eskortą drużyn złożonych z żołnierzy pododdziałów tyłowych,
• ściśle współpracować z organami kontrwywiadu i przy każdym batalionie mieć przedstawiciela „Smierszu”, a w przypadku wykrycia przez kontrwywiad tajnych miejsc ukrywania się i pobytu „bandytów” wydzielać konieczną liczbę żołnierzy w celu ich likwidacji,
• obowiązkowo i niezwłocznie wykorzystywać zeznania schwytanych „bandytów” w celu prowadzenia bardziej precyzyjnego „przeczesywania” i przeszukiwania,
• sztab korpusu stacjonował najpierw w Wiejsiejach, a wraz z wyjściem na linię rzeki Marycha w Kopciowie (obie miejscowości obecnie na Litwie).

Sztab 2 Gwardyjskiego Tacyńskiego Korpusu Pancernego dysponuje już tego dnia także:

• grafikiem wymarszu i koncentracji jego jednostek w celu wykonania zadania, w którym zakłada się, że 10 lipca wyruszą:
  4 Brygada Zmotoryzowana o godz. 5.00 z Augustowa przez Suwałki, Sejny, Wiejsieje, Lejpuny do miejscowości Wersele (obecnie Litwa),
  4 Brygada Pancerna o godz. 7.00 z Suwałk przez Sejny, Wiejsieje do wsi Szadziuny (obecnie Litwa),
  26 Brygada Pancerna o godz. 8.00 z Suwałk przez Sejny, Wiejsieje, Druś do Lejpun (obecnie Litwa),
  79 Samodzielny Batalion Motocyklowy o godz. 8.30 z Suwałk przez Sejny i Wiejsieje do zachodniego skraju tej miejscowości, sztab korpusu o godz. 9.00 z Suwałk przez Sejny do Wiejsiej (wschodni skraj tej miejscowości),
  25 Brygada Pancerna z Sejn przez Berżniki, Pietraszki do wsi Kowalki (obecnie Litwa);
• opracowaniem o bojowym i liczebnym składzie specjalnych grup bojowych wydzielonych z jednostek korpusu, w których znalazło się 1788 żołnierzy (w tym 224 oficerów i 466 podoficerów), 9 czołgów T-34 (po trzy z każdej brygady), 8 transporterów opancerzonych, jeden samochód pancerny i 35 motocykli, 16 samobieżnych działek przeciwlotniczych, 8 moździerzy kalibru 82 mm i 12 kalibru 120 mm, 20 armat kalibru 76 mm, 3 kalibru 57 mm i 6 zapewne kalibru 45 mm, 15 ciężkich i 92 ręczne karabiny maszynowe.

Oprócz tego w tym drugim dokumencie znajdują się informacje o przeprowadzonych zajęciach szkoleniowych w jednostkach i związkach na następujące tematy:

1. Natarcie batalionu strzeleckiego, kompanii, plutonu w lesisto-błotnistym terenie;
2. Rozpoznanie miejscowości, kompleksów leśnych i zagajników przez piechotę zmotoryzowaną;
3. Rozpoznanie zasadzek i walka z przeciwnikiem w zasadzce w lesie;
4. Dowodzenie pododdziałem strzeleckim (pluton, kompania, batalion) w natarciu w leśnym terenie na szerokim froncie;
5. Walka w lesie z niewielkimi grupami przeciwnika piechoty zmotoryzowanej wspieranej przez artylerię.

Z kolei z czołgistami przeprowadza się następujące zajęcia szkoleniowe:

• Natarcie plutonu czołgów w terenie lesistym,
• Rozpoznanie przez czołgi miejscowości i zagajników.

Z rozkazu bojowego dowódcy 73 Dywizji Strzeleckiej 29 Korpusu Strzeleckiego gen. mjr. Ilji Paszkowa wynika między innymi, że podległe mu oddziały mają zbudować obronę w systemie punktów oporu, wyznaczając batalionowe rejony obrony, a mianowicie:

• pierwszy rejon 413 Pułku Strzeleckiego, obejmujący Lipsk (wyłącznie), Szuszalewo, Kropiwne,
• drugi rejon tego pułku z Szuszalewem (wyłącznie) , Kamienną Nową, Osmołowszczyzną,
• pierwszy rejon 471 Pułku Strzeleckiego, obejmujący Kamienną Nową (wyłącznie), Małowistą, Zwierzyniec Mały,
• drugi rejon tego pułku to Małowista (wyłącznie), Podostrówek, Kiersnówka (wyłącznie),
• pierwszy rejon 392 Pułku Strzeleckiego z Podostrówkiem (wyłącznie), Karpowiczami (wyłącznie), Suchowolą,
• drugi rejon tego pułku obejmujący Karpowicze, Zabiele i najprawdopodobniej Jatwieź Dużą (w oryginale tylko „Wielka”, w przeszłości była to Jatwieź Wielka).

Dalej Paszkow rozkazuje, by:

• wszystkie miejscowości w zajmowanych rejonach przygotować do obrony, tworząc w nich punkty oporu, obsadzone plutonem lub kompanią strzelecką,
• luki między batalionowymi rejonami obrony strzec patrolami, grupami obserwacyjnymi i tajnymi,
• z początkiem operacji wstrzymać wszelki ruch przez Biebrzę w obie strony, wszystkich przechodzących zatrzymywać i kierować do sztabu dywizji, a w przypadku zbrojnego oporu rozstrzeliwać na miejscu;
  odebraną broń amerykańską, angielską i innej, zagranicznej produkcji zbierać i ewidencjonować, a potem przekazywać do zaopatrzenia artylerii dywizyjnej, zwracać szczególną uwagę na dyscyplinę i zwalczać wszelkie przejawy maruderstwa,
• poruszać się wyłącznie w grupach minimum trzyosobowych, a oficerowie z ochroną przynajmniej dwóch żołnierzy uzbrojonych w broń maszynową,
• o godzinie 20 dnia 10 lipca podległe oddziały osiągnęły stan gotowości do obrony, a także informuje, że do rozpoczęcia operacji zostanie wydany osobny rozkaz.

9 VII 1945

Dowódca 50 Armii gen. F. Ozierow wyznacza części swych sił zadania obronne i:

1. o godz. 9.15  wydaje rozkaz nr 0010/op, by:
   • Samodzielny Zmechanizowany Batalion Specjalnego Przeznaczenia: podjął marsz i do końca dnia 10 lipca zajął pozycje obronne na południowo-wschodnim brzegu Niemna na odcinku Druskienniki – Przewałka – Łukawica (wyłącznie),
   • zatrzymywał wszystkie osoby próbujące przekroczyć linię obrony batalionu i niezwłocznie odstawiał je do sztabu 2 Gwardyjskiego Tacyńskiego Korpusu Pancernego,
   • na rubieży obrony zorganizował całodobową obserwację, nasłuch i pole ostrzału lustra rzeki;
2. o godz. 9.30 wydaje rozkaz nr 0011/op, by:
   • do końca dnia 10 lipca 102 Dywizja Strzelecka Korpusu Strzeleckiego zajęła pozycje od Niemnowa, na południowym brzegu Kanału Augustowskiego i Czarnej Hańczy, na południowo-wschodnim brzegu rzeki Wołkuszanki po Lipsk n. Biebrzą, a 73 Dywizja Strzelecka tego korpusu obsadziła południowo-wschodni brzeg Biebrzy od Lipska (wyłącznie) po Dębowo (sztab Ozierowa wyznacza miejscowość na północ od Biebrzy, a w rzeczywistości odcinek 73 dywizji kończy się na wsi Zabiele, położonej na wysokości Dębowa, ale po przeciwnej stronie doliny Biebrzy, na południe od rzeki), 
   • obie dywizje skierowały pododdziały drugiego rzutu w rejon miejscowości: Pieszczany, Sopoćkinie, Prolejki, Hołynka, Kurianka, Dulkowszczyzna, Kamienna Stara, Nowa Wieś, Zwierzyniec Mały, Zwierzyniec Wielki, Horodnianka, Ostrówek,
   • obie dywizje wydzieliły ruchome odwody na samochodach w gotowości do działania drogą od Suchowoli, przez Dąbrowę do Sopoćkiń (do września 1939 r. miejscowość w powiecie augustowskim, obecnie Białoruś), wszystkie osoby przechodzące wyznaczoną linię obrony zatrzymywać i kierować za pośrednictwem sztabu korpusu do organów kontrwywiadu „Smiersz” armii pod eskortą drużyn utworzonych wcześniej z żołnierzy pododdziałów tyłowych,
   • współpracować ściśle z organami „Smierszu” i w każdym batalionie mieć ich przedstawiciela.

Dowództwu 50 Armii są już podporządkowane pod względem operacyjnym dodatkowe i znaczące siły, a mianowicie: 271 Samodzielny Batalion Zmechanizowany Specjalnego Przeznaczenia (batalion amfibii), dwie dywizje, 73 i 102, z 29 Korpusu Strzeleckiego 48 Armii, 2 Gwardyjski Tacyński Korpus Pancerny.

O godz. 19.00 (17.00 czasu polskiego) obie dywizje 29 Korpusu Strzeleckiego podejmują marsz spod Osowca, Goniądza oraz Grajewa, Szczuczyna i Wąsoszy w celu zajęcia rubieży (częściowo na terytorium obecnej Białorusi) na linii: Niemnowo, południowy brzeg Kanału Augustowskiego, Brzozówka, południowo-wschodni brzeg rzeki Wołkuszanki, Lipsk, południowo-wschodni brzeg rzeki Biebrza i miejscowości Dębowo.

271 .Samodzielny Batalion Zmechanizowany Specjalnego Przeznaczenia znajduje się w marszu w rejon miejscowości Druskienniki, Przewałka, Łukawica, a więc na teren pogranicza obecnej Litwy i Białorusi.

Główne siły korpusów (69, 81, 124) 50 Armii pozostają w zajmowanych poprzedniego dnia rejonach koncentracji, żołnierze odpoczywają, ale też doprowadzają do porządku wyposażenie, uzbrojenie, tabory, środki transportu, zaś pododdziały saperów, chemiczne i zwiadu wyruszają w celu rozpoznania dróg dalszego przemarszu, a pułki, stanowiące awangardę 81 i 124 korpusu ruszają w nowe rejony koncentracji. 

Gen. F. Ozierow o godz. 12.30 wydaje rozkazy (nr 0012/op, nr 0013/op, nr 0014/op), aby jednostki trzech podległych mu korpusów do końca dnia 11 lipca 1945 r. zajęły rejony wyjściowe do rozpoczęcia operacji „przeczesywania” Puszczy Augustowskiej i miejscowości w niej i wokół niej położonych. I tak rozkazuje, aby:

• 124 Korpus Strzelecki, maszerując spod Ełku przez Rajgród i Bargłów Kościelny do końca dnia 11 lipca osiągnął swymi głównymi siłami, a więc 215 Dywizją Strzelecką rejon Sosnowa, Jaziewa, Mogilnic, 51 Dywizją Strzelecką rejon Białobrzegów, wsi Promiski, wzgórza 133,0, 208 Dywizją Strzelecką rejon Augustowa, Żarnowa, skraju lasu położonego o kilometr na północ od Białobrzegów, a dowództwo korpusu stanęło w Augustowie 11 lipca o godz. 8.00;
• 81 Korpus Strzelecki do końca dnia 11 lipca, idąc spod Filipowa, przez Suwałki i Krasnopol, zajął swymi głównymi siłami, a mianowicie: 307 Dywizją Strzelecką okolice Jeglińca, Aleksandrowa, Krasnopola, 2 Dywizją Strzelecką rejon Romanowiec, Żłobina, Sejn (wyłącznie), 343 Dywizją Strzelecką rejon Bubel, Sejn, Poćkun, a dowództwo korpusu dotarło do Sejn 11 lipca o godz. 8.00;
• 69 Korpus Strzelecki, posuwając się przez Bakałarzewo, Przebród, Suwałki oraz przez Raczki i Suwałki, do końca dnia 11 lipca skoncentrował swoje główne siły, a mianowicie: 153 Dywizję Strzelecką w rejonie miejscowości Choćki, Kurianki, Dubowo Drugie, 110 Dywizję Strzelecką w rejonie wsi Bród i Dubowo Pierwsze oraz Suwałki, 324 Dywizję Strzelecką w rejonie wsi Osinki, Sobolewo, Tartak, Nowa Wieś, dowództwo korpusu zatrzymało się w Suwałkach 11 lipca o godz. 8.00.

Gen. Ozierow rozkazał również, aby:

• do wyżej wymienionych rejonów jeden pułk jako awangarda z każdej dywizji przybył 11 lipca o godz. 8.00,
•  sprawdzać wszystkie osoby zatrzymane w toku marszu i w rejonach koncentracji, a w razie potrzeby kierować je do organów „Smiersza”.

W wykonaniu rozkazów gen. F. Ozierowa:

Dowódca 69 Korpusu Strzeleckiego gen. Multan w rozkazie nr 006 wydanym w Olecku wydaje polecenie, żeby jego jednostki do końca dnia 11 lipca osiągnęły nowe rejony koncentracji, a mianowicie: 110 Dywizja Strzelecka spod Wieliczek przez Sobole, Lipówkę Raczki, Bakaniuk i Suwałki (bez wkraczania do miasta) dotarła do Dubowa, Ustronia, Krzywólki, Brodu (nie doprecyzowując nazwy), Brodu Małego i Zielonego (nie doprecyzowując nazwy), a dowództwo zatrzymało się w Papierni pod Suwałkami; 153. dywizja, idąc z Cimoch przez Raczki, Bakaniuk i Poddubówek, osiągnęła rejon wsi: Chodorki, Kurianki, Józefowo, Poddubówek, Żubrynek, Rudniki, a jej sztab stanął w Bakaniuku; 324 dywizja, posuwając się spod Szczecinek przez Borawskie, Bakałarzewo, Malinówkę, Żyliny, Przebród, Zielone, południowe peryferie Suwałk (bez wkraczania do miasta), Dąbrówkę zajęła rejon wsi: Krzywe, Leszczewo, Nowa Wieś, Osinki, Mała Huta, a jej sztab ulokował się w Krzywem, zaś sztab korpusu zatrzymał się na południowych peryferiach Suwałk (być może w koszarach południowych).

Gen. Multan wydaje jeszcze polecenia, by zachować tajemnicę oraz dyscyplinę i srogo karać za jej naruszenie, nie dopuszczać do jakichkolwiek ekscesów wobec miejscowej, polskiej ludności, sprawdzać wszystkie podejrzane osoby i kierować je do organów „Smiersza”, nie zabierać ze sobą mebli i innych przedmiotów zbędnych w marszu.

Dowódca 81 Korpusu Strzeleckiego gen. Zacharow w rozkazie nr 0047/op wydanym w Kowalach Oleckich nakazuje, aby podległe mu siły, posuwając się spod Przerośli, Kowali Oleckich i Dubeninek przez Filipów, Jemieliste, Osową, Suwałki, Krzywe, Leszczewek, Krasnopol i Sejny, dnia 11 lipca osiągnęły: 2 Dywizja Strzelecka rejon: Sejny (wyłącznie), Łumbie, Romanowce, Krasnopol (wyłącznie), Żłobin (wyłącznie), Marynowo (wyłącznie), a sztab Pawłówkę; 307 Dywizja Strzelecka rejon: Sejny, Olszanka (wyłącznie), Poćkuny, Sztabinki, Radziucie, Bubele, Łumbie (wyłącznie), Marcinkańce, a dowództwo Sejny; 343 Dywizja Strzelecka rejon: Krasnopol, Jegliniszki, Jegliniec, Wysoka Góra, Królówek, Piertanie, Burdyniszki, Żubrówka Nowa, Smolany Dąb, a dowództwo Krasnopol. Sztab korpusu do 11 lipca ma kwaterować w Kowalach Oleckich, a od godz. 16.00 tego dnia już w Sejnach. 

W rozkazie nr 005 z g. 15 dowódca 102 Dywizji Strzeleckiej 29 Korpusu Strzeleckiego płk Markjan Pogrebniak informuje, że:

• według danych sztabu armii w Puszczy Augustowskiej skoncentrowało się do 8 tys. „bandytów AK”, którzy mają na uzbrojeniu: pistolety maszynowe, karabiny maszynowe, małokalibrową artylerię, do 10 czołgów, niewykluczone też, że posiadają broń angielską i amerykańską,
• główne centrum dowodzenia augustowskiego zgrupowania AK znajduje się w rejonie Sejn, a jego oddział w Suwałkach (raczej chodziło o rejon Suwałk),
• do godziny 20 dnia 10 lipca dywizja ma zająć silne pozycje obronne na rubieży od Podniemnowa (wyłącznie), przez Tartak, Wołkuszek, Wołkusz, Skieblewo po Lipsk,

i rozkazuje między innymi, by:

• mając wszystkie trzy pułki strzeleckie w pierwszej linii, utworzyć strefę ogniową nie do przeniknięcia przed przednim skrajem obrony i  sieć punktów oporu w węzłach dróg i w miejscowościach, a szczególną uwagę zwrócić na wiejskie drogi, ścieżki i brody,
• na prawym skrzydle, na odcinku 30 Pułku Strzeleckiego (z dowództwem w Sopoćkiniach) stworzyć system ognia karabinów maszynowych oraz obserwacji tak, by całe lustro Niemna znalazło się pod obstrzałem i obserwacją,
• flanki pułków na ich styku zabezpieczyć ogniem dwóch ciężkim karabinów maszynowych oraz dwóch dział kalibru 76 mm lub kalibru 45 mm,
• gotowość ogniową (karabinów, karabinów maszynowych, dział i moździerzy) osiągnąć o g. 22 dnia 10 lipca.

10 VII 1945

2 Gwardyjski Tacyński Korpus Pancerny

Wykonując rozkaz gen. Ozierowa nr 009/op z 8 lipca, dowódca korpusu gen. Burdennyj podpisuje 10 lipca o godz. 8.00  w Suwałkach rozkaz nr 03, w którym:

• na czas operacji określa następujące ugrupowanie bojowe jednostek: na czele posuwa się zwiad (3–5 żołnierzy z każdego plutonu); idący 500 m za zwiadem pierwszy rzut (pierwsza linia) żołnierzy ma za zadanie skrupulatnie „przeczesywać” i sprawdzać teren, drugi rzut sprawdza i przeszukuje miejscowości, trzeci rzut tworzą mobilne odwody dowódcy korpusu, dowódców brygad i grupy patrolowe;
• przydziela wzmocnionym innymi pododdziałami brygadom korpusu pasy działania i nakazuje, by po zakończeniu operacji „przeczesywania” do końca dnia 13 lipca z zadaniem nieprzepuszczania grup „bandytów” w kierunku wschodnim i północno-wschodnim pozycje obronne zajęły: 25 Gwardyjska Brygada Pancerna już niemal tylko na terytorium Polski, na rubieży wsi Półkoty, Kiecie, Budwiecie, 4 Gwardyjska Brygada Pancerna jeszcze na obszarze obecnej Litwy, na linii Budwiecie (wyłącznie), Przetok, Kodzie (nad rzeką Marychą, na granicy białorusko-litewskiej, wyłącznie), 4 Gwardyjska Strzelecka Brygada Zmotoryzowana na terenie obecnej Białorusi, na rubieży miejscowości Kodzie, Sonicze, Niemnowo;
• rozkazuje, by działania bojowe każdego dnia od 11 do 13 lipca rozpoczynać o godz. 7.00, a kończyć o godz. 18.00;
• rozkazuje, że zatrzymaniu podlegają bez wyjątku wszystkie osoby wykryte w lasach, wszyscy uzbrojeni mężczyźni i pozostałe osoby podejrzane o „bandytyzm” lub udzielanie pomocy „bandytom”, które mają być niezwłocznie kierowane przez sztaby brygad do oddziałów kontrwywiadu „Smiersz” (OKR) brygad i OKR „Smiersz” korpusu pod eskortą drużyn, złożonych z żołnierzy pododdziałów tyłowych.

Na podstawie rozkazu dowódcy korpusu nr 03 z dn. 9 lipca 1945 r. 4 Gwardyjska Strzelecka Brygada Zmotoryzowana z 1311. Pułkiem Artylerii Lekkiej i 273 Pułkiem Moździerzy wyruszyła z Augustowa i jadąc przez Suwałki, Krasnopol, Sejny, Berżniki, Pozapsie, Wiejsieje i Lejpuny już 10 lipca o godz. 10.45 osiągnęła rejon wyjściowy do operacji w okolicy wsi Wersele (1 i 2 batalion) i Koziulance (3 batalion) aż po skrzyżowanie dróg na wysokości jednego kilometra na północny zachód od Druskiennik (pułk artylerii) oraz jedno z okolicznych wzgórz (pułk moździerzy). Jeszcze tego dnia przeprowadza się zajęcia szkoleniowe na temat „metod i taktyki działań grup bandyckich” oraz „praktyczne zajęcia w zakresie przeczesywania kompleksu leśnego i miejscowości”.

Zgodnie z rozkazem dowódcy 2 Korpusu Pancernego nr 03 z dn. 9 lipca 1945 r. o godz. 7.00 rano wyrusza z Suwałk w wyznaczony rejon koncentracji z przydzielonymi jej innymi pododdziałami tego korpusu grupa operacyjna 4 Gwardyjskiej Brygady Pancernej, licząca 853 ludzi, w tym 110 oficerów, uzbrojona m.in. w: 31 ręcznych i 9 ciężkich przeciwlotniczych karabinów maszynowych, 8 dział kalibru 76 mm, 8 moździerzy kalibru 82 i 120 mm, wzmocniona trzema czołgami T-34. Grupa ta po marszu przez Suwałki, Krasnopol, Sejny i Wiejsieje osiąga i zajmuje 11 lipca o godz. 5.00 rano rubież: wschodni skraj miejscowości Wiejsieje, północny brzeg jez. Snajginie (lit. Snaigynas) oraz wsie: Szadziuny, Sołtaniszki i Lejpuny (wyłącznie).

29 Korpus Strzelecki

Dywizje kontynuują marsz do wyznaczonych rejonów nad Biebrzą i:

• po południu 392 Pułk Strzelecki Dywizji Strzeleckiej zajmuje wyznaczony odcinek od Zabiela do Podostrówka, jej 471 Pułk Strzelecki rubież od Podostrówka (wyłącznie) do Kamiennej Nowej, 413 Pułk Strzelecki odcinek od Kamiennej Nowej do Lipska (wyłącznie), a sztab tej dywizji staje w Dąbrowie;
• 16 Pułk Strzelecki 102 Dywizji Strzeleckiej obsadza rubież od Lipska po Bohatery Leśne, pułki 30 i 40 docierają do wsi Kopczany, gdzie zatrzymują się, czekając na wizy w celu przekroczenia granicy polsko-sowieckiej, zaś dowództwo dywizji przybywa do Lipska.

Po przekroczeniu granicy i nocnym marszu 11 lipca o g. 8 wyznaczone pozycje na odcinku od Niemnowa do Tartaku zajmuje również 30 Pułk Strzelecki 102 dywizji 29 Korpusu Strzeleckiego, a 40 pułk tejże dywizji osiąga rubież od Tartaku (wyłącznie) po Bohatery Leśne.

Sztab 29 Korpusu Strzeleckiego do g. 12 również 11 lipca rozlokował się w Osmołowszczyźnie pod Dąbrową.

124 Korpus Strzelecki

Już tego dnia o g. 20.00 w Wydminach dowódca korpusu gen. Iwanow wydaje podległym dywizjom rozkaz nr 0013/op przesłany również do sztabu 50 Armii, w którym:
informuje, że:

• w rejonie lasów na wschód od Augustowa działają „bandy z Armii Krajowej i innych przestępczych elementów”,
• korpus ma zadanie oczyszczenia lasów na wschód i południowy wschód od tego miasta „z band” i do końca dnia 19 lipca ma wyjść na rubież Skieblewo, Wołkusz, Rudawka, a działania rozpoczyna o g. 8 dnia 13 lipca

a także rozkazuje między innymi:

• że podległe mu dywizje, 208 i 216, wyruszają z pozycji wyjściowych od Lipowa, po jeziora Kolno i Sajno, działają w kierunkach na: Komaszówkę, Jasionowo, Wołkusz, Czarnuchę, Leśnictwo Królowa Woda, Gruszki, Osienniki, do końca dnia 19 lipca osiągają rubieże: Skieblewo, Wołkusz, Lubinowo, Rudawka, po wykonaniu zadania swe jednostki koncentrują się w rejonie Jastrzębna Druga, Wołkusz, Uroczysko Mostki (?), Lubinowo, Mikaszówka, Leśnictwo Królowa Woda,
• że 51 dywizja pozostaje w odwodzie dowódcy korpusu; mocno obsadza wyjścia z Augustowa i do g. 7 dnia 12 lipca wysyła w rejon Suchej Rzeczki, Czarnego Brodu, Żylin 150-osobowy oddział, który zajmuje silną obronę okrężną, by nie pozwolić „bandom” na przejście z północy na południe i z południa na północ, a także wystawia placówkę przy przeprawie w rejonie Płaskiej w celu jej zamknięcia; w ciągu dnia 13 lipca dywizja przeczesuje las między jeziorami Sajno i Białe, po wykonaniu zadania koncentruje się w rejonie Grabowy Grąd (ob. Gabowe Grądy), wzniesienie 133,0, Augustów,  jeden pułk strzelecki kieruje w pas działań 208. dywizji, by pełnił służbę garnizonową w rejonie: Sztabin, Lebiedzin, Podcisówek,
• że dowództwa dywizji stacjonują w Kopcu (208 ds), w Kolnicy (216 ds) i w Augustowie (51 ds), a dowództwo korpusu w Augustowie,
• że ugrupowanie bojowe składa się z poprzedzonej zwiadem solidnej tyraliery z odstępami między żołnierzami po 6–8 kroków, a także z posuwających się za nią odwodów dowódców batalionów, pułków i dywizji, złożonych z pododdziałów strzeleckich, moździerzy i armat (w tym z dywizjonów dział kalibru 76 mm), których zadaniem jest wzmocnienie tyraliery oraz sprawdzanie miejsc, mogących być najbardziej prawdopodobnymi kryjówkami „band”,
• by podczas działań w lesie szczególnie obserwować drzewa,
• by wszystkie osoby napotkane w lesie niezależnie od płci, narodowości, rodzaju odzieży zatrzymywać i kierować do organów „Smierszu”,
• by w zajmowanych miejscowościach pozostawiać garnizony, liczące 10–15  ludzi, zabronić ich mieszkańcom przemieszczania się w godzinach od 21.00 do 8.00, nikogo i nigdzie, w tym do prac rolnych nie wypuszczać, wszystkich przybyszów kierować do organów „Smierszu”, nie pozwalać miejscowej ludności na zgromadzenia, zebrania, zabawy, rozrywkowe przedstawienia,
  – by w czasie sprawdzania i przeszukiwania miejscowości nie dopuszczać do przywłaszczania cennych przedmiotów, będących własnością mieszkańców, szorstkiego odnoszenia się do nich oraz gwałtów.

Tego dnia siły 124 korpusu wyruszają  ze swych miejsc dyslokacji w kierunku południowo-wschodnim.

69 Korpus Strzelecki

O g. 22.15 również dowódca korpusu gen. Multan wydaje rozkaz nr 007 przesłany do sztabu 50 armii, podległych dywizji i do „OKR Smiersz”, w którym:

• informuje, że korpus od g. 8 dnia 12 lipca do 17 lipca przeprowadza operacją przeczesywania terenu i sprawdzania miejscowości w pasie ograniczonym z prawej strony przez : Raczki, Suchą Wieś, Janówkę, punkt 122,0, a z lewej strony przez: wschodni brzeg jez. Pierty, Rosochaty Róg, punkt 131,9, Tobołowo,  Dalny Las, Czarny Bród i jego jednostki wychodzą na północny brzeg jez. Białego, jez. Studzienicznego i Kanału Augustowskiego,
• rozkazuje między innymi, że:
  • 153 dywizja wychodzi z rejonu Chodorki i Osińska Buda, jej sztab posuwa się po osi: Chodorki, Szczebra, stacja kolejowa Augustów, a w celu zatrzymywania i niedopuszczenia do przenikania grup w kierunku południowo-zachodnim dywizja wystawia placówki w Raczkach, Suchej Wsi, Jabłońskich, Janówce i Mazurkach,
  • 110 dywizja wyrusza z Osińskiej Budy, północno-zachodniego skraju lasu pod Dubowem Drugim i z Płociczna, jej sztab posuwa się z Suwałk przez Olszankę do Strękowizny, a wzmocniony batalion do g. 6 dnia 12 lipca zajmuje obronę okrężną w przesmyku śluzy Przewięź,
  • 324 dywizja wychodzi z Płociczna, południowego krańca Sobolewa, z Leszczewka i Tartaku, a jej sztab posuwa się z Sobolewa przez Płociczno, Bryzgiel, Tobołowo po Dalny Las,
  • 11 lipca o g. 10 sztab korpusu zatrzymuje się w Suwałkach, w zachodnich koszarach,
  • położenie wyjściowe jednostki zajmują do g. 7 dnia 12 lipca,
  • ogień otwiera się tylko na rozkaz dowódcy,
  • zabrania bezcelowego strzelania dla zabawy i do zwierząt oraz rozniecania ognisk,
  • amunicję wydaje się według podziału: jedno pudełko na karabin, trzy dyski na ręczny karabin maszynowy (i zapewne trzy na pistolet maszynowy, gdyż tak polecił dowódca 81 korpusu), 1500 sztuk naboi na ciężki karabin maszynowy, granaty na każdego żołnierza.

W ciągu dnia 10 lipca dywizje 69 Korpusu Strzeleckiego pozostają jeszcze w zajmowanych rejonach na pograniczu Prus Wschodnich i Suwalszczyzny.